In oktober 2020 lanceerde de werkgroep Teylingen Fairtrade een spijkerbroekenactie: lever een oude spijkerbroek in en maak kans op een nieuwe, duurzame spijkerbroek. Zo’n 60 mensen deden mee. Inmiddels zijn de winnaars bekend gemaakt. Zij mogen een nieuwe jeans kopen, maar dan wel één die is gemaakt met aandacht voor mens en/of milieu. Zo’n broek herken je aan een keurmerk. Maar wat zegt zo’n keurmerk nou eigenlijk? Dat varieert. Hier een ingekorte toelichting op de keurmerken die de werkgroep als duurzame keurmerken heeft aangemerkt.
Global Organic Textile Standard (GOTS) en Organic 100 Content Standard
Dit zijn keurmerken die eisen stellen aan zowel de productie van de vezels als de verdere verwerking ervan tot kledingstukken. Zij eisen dat tenminste 70% (GOTS) of 100% (Organic 100) van het kledingstuk uit biologisch geproduceerde materialen bestaat. De eisen voor biologische natuurvezelteelt liggen vast in Europese regels. Bij de teelt worden geen synthetische bestrijdingsmiddelen gebruikt, geen genetisch gemodificeerde organismen en geen kunstmest. GOTS heeft tevens milieueisen voor de verwerking van de vezel tot kledingstuk, eisen voor arbeidsomstandigheden en een eerlijk loon in de productiefase, niet in de landbouwfase.
Recycled 100 Claim Standard
De aanwezigheid van minimaal 95% gerecycled materiaal in het eindproduct wordt hiermee verzekert. Er zijn geen eisen aan het recyclingproces zelf of op het gebied van mens & werk. Er zijn geen milieueisen voor de verwerking van de vezel tot kleding, geen eisen voor arbeidsomstandigheden en niet voor het gebruik van chemicaliën bij het verven van de stof.
Fairtrade
Dit garandeert een minimumprijs voor de katoen. Boeren moeten zich verenigen in coöperaties. Deze coöperaties ontvangen een ontwikkelpremie voor gezamenlijke verbeteringen, zoals investeringen in het bedrijf, gezondheidszorg en educatie. Fairtrade stimuleert langdurige handelsrelaties (minimaal 2 jaar), maar stelt dit niet als minimumeis. Daarnaast kent het keurmerk ook milieueisen aan de katoenteelt. Zo gelden er eisen voor afval- en waterbeheer, en beperking van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Er is geen verbod op teelt in water schaarse gebieden.
Fair for life
Dit is een keurmerk voor eerlijke handel dat ook milieucriteria kent. Het keurmerk heeft betrekking op de hele textielketen: van teelt van de vezels, de verwerking ervan, de naaiateliers tot de winkels. De milieueisen van Fair for Life streven d.m.v. een jaarlijks strenger wordend eisenpakket biologische teelt na. Daarnaast worden er eisen gesteld om energiegebruik te minimaliseren, lucht- en watervervuiling te beperken, en natuurlijke ecosystemen te beschermen. De eisen op sociaal gebied zijn vergaand: geen kinderarbeid, vakbondsvrijheid, geen discriminatie, veilige en gezonde arbeidsomstandigheden, acceptabele werktijden, geen dwangarbeid, leefbare lonen. Daarnaast worden vaste handelsrelaties geëist en een kostendekkende minimumprijs voor producenten.
Cotton made in Africa
Hierbij is het doel de leefomstandigheden van de katoenboeren in de Sub-Sahara landen te verbeteren. Dit wil het keurmerk bereiken d.m.v. trainingen in milieuvriendelijke teeltmethoden die tevens opbrengst en kwaliteit verhogen. Het keurmerk stelt minimumeisen op milieu en op het vlak van mens & werk en stelt daarnaast nog ontwikkeleisen naar verdere verduurzaming. Cotton Made in Africa is het enige katoenkeurmerk dat eist dat de teelt van de water behoevende katoen op basis van regenval plaatsvindt. De meest schadelijke pesticides zijn verboden.
EU Ecolabel
Het EU Ecolabel stelt eisen aan de productie van kledingvezels, de verwerking tot stoffen en het naaien van de kledingstukken in de naaiateliers. Het Ecolabel bevordert het gebruik van gerecyclede vezels en stimuleert het gebruik van katoen afkomstig uit biologische landbouw. Er zijn eisen op het vlak van watervervuiling, (giftige) hulpstoffen en chemicaliën, bestrijdingsmiddelen en energiegebruik. De eisen verschillen per materiaalsoort. Het Europees Ecolabel eist een kwalitatief hoog eindproduct waarbij slijtage door wassen en drogen tot een minimum beperkt blijft. Daarnaast zijn er sociale eisen waaronder verbod op kinderarbeid, acceptabele werktijden en veilige werkomstandigheden. Er zijn geen eisen voor leefbaar loon en langdurige handelsrelaties.
Global Recycled Standard
Dit keurmerk geeft aan dat één of meer materiaalsoorten van de kleding minimaal voor 50% uit gerecycled materiaal bestaat. Dit betekent dat de hoeveelheid gerecycled materiaal in samengestelde producten dus lager kan zijn dan deze 50%. Dit percentage moet, per materiaalsoort, op het etiket vermeld worden. Er zijn milieucriteria voor het lozen van afvalwater en het water-, chemicaliën- en energiegebruik moet geregistreerd worden, maar aan de hoeveelheden worden geen eisen gesteld. Verder zijn er criteria voor de veiligheid, arbeidsomstandigheden en het opleidingsniveau van het personeel.
