Naast strenge sociale criteria heeft Fairtrade ook strenge regels wat betreft het milieu. Inmiddels raakt klimaatverandering ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Miljoenen mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika worden in hun bestaan bedreigd, terwijl zij het minst aan de klimaatcrisis hebben bijgedragen. De aanpak van klimaatverandering vraagt dus om een klimaatrechtvaardige blik én insteek. Eerlijke prijzen zijn daar een belangrijk onderdeel van. Maar Fairtrade gaat verder dan dat.
Verminderen van watergebruik
Fairtrade stimuleert het verminderen van watergebruik onder Fairtrade gecertificeerde boeren.
Het is één van de ingezette manieren om zorg te dragen voor het milieu. Coocafe, een coöperatie in Costa Rica is hier een mooi voorbeeld van. Zij gebruikte de Fairtrade premie voor een nieuw waterbehandelingssysteem in verwerkingsfabrieken. Dit nieuwe systeem heeft het waterverbruik verlaagd van 2.000-3.000 liter per 225 kg koffie naar 200 liter.
Bomen en gewassen samen laten groeien
Het samen laten groeien van bomen en verschillende soorten gewassen verhoogt de opbrengst van het boerenbedrijf en daarmee hun toegang tot voedsel en inkomen. Bomen zorgen voor schaduw voor gewassen die hard nodig is door stijgende temperaturen. Wanneer de bladeren vallen en composteren, maken ze de bodem vruchtbaarder en krijgen gewassen een betere opbrengst. Het draagt bij aan een gevarieerde voedselinname van gezinnen of dient als alternatieve inkomstenbron.
Trainingen over klimaatverandering
Fairtrade geeft trainingen aan boeren over het aanpassen aan klimaatverandering en het verminderen van de impact ervan. Trainingen bieden bijvoorbeeld advies over het overschakelen naar milieuvriendelijke werkwijzen, zoals het ontwikkelen van voedselrijke bodems die gezonde planten ondersteunen. Dit zorgt er ook voor dat er dieren in het wild blijven en om plagen en ziekten onder controle te houden.
Natuurbeschermingsprojecten
De Fairtrade premie die coöperaties ontvangen mogen zij investeren in een zelfgekozen project.
Zo gebruikte Coobana coöperatie in Panama een deel van de Fairtrade premie die ze verdienen door bananen te verkopen om bedreigde schildpadeieren te beschermen die op nabijgelegen stranden uitkomen. Met dit geld investeren ze in een lokale NGO, patrouilleren ze ’s nachts op de stranden tijdens het broedseizoen en ruimen ze de kustlijn op.
Overschakelen op groene energie
Houtkap voor brandhout is een groot probleem in Ethiopië. De snelle ontbossing houdt rechtstreeks verband met armoede. Traditioneel koken veel mensen boven een open vuur, wat zowel schadelijk is voor het milieu als voor de gezondheid van vrouwen en kinderen. Door over te schakelen naar biogasinstallaties wordt het gebruik van brandhout met 50 procent verminderd, het vrijkomen van schadelijke roetdeeltjes met 24 – 45 procent en CO2-uitstoot tot 70 procent. Deze biogasinstallaties worden aangedreven door koeienmest en creëren bijproducten die als biologische meststof op de boerderij kunnen worden gebruikt.
Verbieden van de meest schadelijke pesticiden
Fairtrade verbiedt het gebruik van bepaalde pesticiden die schadelijk zijn voor het milieu en moedigt boeren aan hun gebruik van pesticiden te verminderen. Boeren lijden vaak onder de negatieve milieu-impact van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen.
Eakiet, één van de eerste Fairtrade coöperaties in Vietnam, is gevestigd in een regio die is verrijkt met natuurlijke hulpbronnen en verschillende nationale parken. Door training is de coöperatie gestopt met het gebruik van pesticiden en herbiciden. Als er een uitbraak van insecten is, gebruiken ze water onder hoge druk om ze te verwijderen. Ze wassen en snoeien voortdurend hun bomen tijdens het regenseizoen, wanneer het risico op plagen en ziekten toeneemt.